 |
 |
|
Panduri – pod tym hasłem może Wam wyskoczyć w
Google Rumuńska drużyna piłkarska. Ale chodzi o
3-strunowy gruziński instrument szarpany.
Zazwyczaj korpus i gryf wykonywane są z 1
kawałka lokalnego drewna. Strojone jest do
A-C#-E lub G-A-C. Protoplastą instrumentu była
prawdopodobnie grecka pandura znana już w IV
p.n.e. Przed Xw odmiany panduri znane były także
w krajach ościennych: w Armenii jako pandrini, w
Persji jako tanburi, na Ukrainie jako bandura, w
Arabii jako tonburi. Z instrumentów
europejskich panduri przypomina nieco gitternę. W samej Gruzji w zależności
od regionu, istnieją różne wariacje kształtu,
rozmiaru i zdobień instrumentu, m.in. chonguri z
dodatkową czwartą struną. W gruzińskiej tradycji
panduri było bardzo rozpowszechnione, zwłaszcza
wśród górali i pasterzy. Można było je spotkać w
domach, wiszące w widocznym miejscu. Wartość
dobrze wykonanego instrumentu równała się jednej
owcy. Służyły do akompaniamentu zarówno dla
heroicznych pieśni, świąt religijnych jak i
ślubów, tańców i biesiad. Gdy zmarł członek
rodziny, dźwięk panduri cichł w domostwie na
cały rok. Głowa rodu używała dopiero go na znak
zakończenia czasu żałoby, po czym przekazywała
go kolejnej osobie. |
|
 |
|
Saz – (także bağlama) tradycyjny turecki
7-strunowy instrument szarpany z charakterystycznym
bardzo długim gryfem i wiązanymi progami. Popularny w
różnych odmianach także w Iranie (setar), Armenii,
Azerbejdżanie. W podobnej formie znany jest już od
VIIIw. Powiązany z bułgarską tamburą czy greckim
bouzouki. 7 strun strojonych jest w oktawach w trzech
grupach np. 2xG, 2xD i 3xA. Dodatkowe progi instrumentu
obejmują także ćwierćtony charakterystyczne dla muzyki
arabskiej. |
|
 |
|
Bałałajka – (ros. bałabajka)
co prawda jest to instrument z XVIIw, ale rzewne
brzmienie skutecznie przenosi słuchacza w przeszłość.
Bałałajka w dzisiejszej formie pochodzi z Rusi i
Ukrainy, ale przejęta została od tatarów, czy kazachów.
Istnieją wersje altowe, basowe, a nawet kontrabasowe,
które weszły w skład rosyjskich orkiest narodowych. |
|
 |
|
Kobza – w trakcie remontu. |
|
 |
|
Kemenche – (kemençe od perskiego kamancheh, co
oznacza „mały łuczek”) 3-strunowy instrument smyczkowy
pochodzący z Turcji, ale znany także w Grecji i Iranie.
Spokrewniony z lirą bizantyjską. Dziś popularne są dwie
odmiany. Pierwsza to podłużne (ok 55cm) kemenche z
regionu Morza Czarnego, na którym gra się smyczkiem
(yay) trzymając „w powietrzu” lewą dłonią za szyjkę.
Oraz mniejsze (ok 40cm) i gruszkowate w kształcie
kemenche klasyczne (karadeniz kemençesi), na którym gra
się techniką paznokciową, na siedząco, trzymając
instrument w pionie i opierając o lewe kolano i pierś.
Czasem także między kolanami. Klasyczne kemenche
wykonywane było najczęściej z jednego kawałka śliwy.
Muzycy najczęściej grali używając 2 strun w tym jednej
otwartej jako burdonu. Używali wielu ozdobników i
nieoczywistych harmonii i skali ćwierćtonowej. |
|
 |
|
Jouhikko – instrument z gatunku lir smyczkowych, znany w w
Europie w różnych odmianach. Ten rodzaj pochodzi
głębokiej skandynawii, bo aż z Finlandii. Tradycyjnie
zaopatrzony w smyczek i struny z końskiego włosia
przyciskane wierzchem palców. Nasz egzemplarz wykonał Łukasz Hołuj. |
|
 |
|
Maryna – ludowy instrument basowy z północnej
Wielkopolkski. Oryginał znajduje się w Muzeum Ludowych
Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu. Nasz egzemplarz
wykonał na zamówienie Tomasz Czypul.
Link
Z drugiej strony za pierwowzór może być uznany bardzo
dziwy instrument znany w XII-XVIIIw, czyli sięgająca
2,2m wysokości Tuba Maryna lub Tromba Marina,
Trąba Anielska. Znana we Francji jako
Trompette Marine, w Anglii jako Trumpet Marine,
w Niemczech jako Trumscheit, Marientrompete,
Trompetengeige, Nonnentrompete,
Nonnengeige.
Link |
 |
|
Viella – (fr. vielle, niem. fiedel,
ang. fiddle, hiszp. vihuela)
najwcześniejsze z zachowanych ilustracji i rzeźb
przedstawiających tą rodzinę instrumentów, pochodzą już
z X i XI w. Viella w trakcje swojej ewolucji wyparła
rebab i po drodze z violą, stanowi pierwowzór
dzisiejszych skrzypiec. Występowała w różnych
kształtach od owalnego, kanciastego do przypomianjącego
ósemkę. Najczęsciej maiała 5 jelitowych strun (np.
d, G, g, d', d') w tym 1 burdonową. W Polsce podobny instrument z XIVw odkryto na terenie
Elbląga. Wykonawcą naszego egzemplarza vielli jest
Gdański lutnik Hubert Połoniewicz.
Link1,
Link
2,
Link 3 |
|
 |
|
Baraban – bęben ludowy grany oburącz pałkami,
często wyposażony w talerz. Naciąg
z skóry koziej. Nasz baraban jest zmixowany z Panderu – kwadratowym
bębnem ręcznym pochodzenia
Marokańskiego, znanym także w Galicji i na półwyspie
Iberyjskim. Panderu w Maroku służy ulicznym grajkom do akompaniamentu przy
opowiadaniu historii. Gra się na nim palcami,
trzymając oburącz nad głową lub pałką, opierając rogiem
na kolanie. Pomiędzy ramą rozciągnięte są struny
dodające dodatkowy ton. |
|
 |
|
Davul – duży bęben znany pod różnymi nazwami (tupan,
doli) w Turcji, Iranie i prawie całych
Bałkanach. Grany z basowej strony drewnianą pałką z
drugiej dłuższą "batutą". Naciąg najczęściej ze skóry
koziej i owczej, regulowany sznurem, kołkami lub
przesuwanymi skórzanymi "koralikami". Nasz egzemplarz ma
22" średnicy i wykonał go dla nas niemiecki lutnik
Stefan Pietschmann. |
|
 |
|
Bębny – obręczowe i bębny szamańskie z
naciągiem ze skóry koziej. Historia takich bębnów sięga
czasów przedbiblijnych a znane były praktycznie na całym
globie i we wszystkich kulturach. W rękach prawdziwego
szamana, jest to przedmiot wręcz magiczny. |
|
 |
|
Przeszkadzajki - w tym
jingle, shakery, kołatka, janczary –
czyli instrument perkusyjny w postaci rzędu
małych dzwoneczków, oryginalnie przywiązywany do uprzęży
końskich. W zespole, wiązane na kostce, zajmują rolę
perkusyjnego crasha. Znajdzie się nawet arabski
rodzaj kastanietów kakebs (qraqeb). |
|
 |
|
Bumbas –
znany również jako
ozembuch (Słowacja), pogocello, stump fiddle, boom-ba,
boom bass, hum
strum, stomp stick. Kij z perkusjonaliami, na
górze zdobiony czesto motywem diabła. W przeciwieństwie
do Diabelskich Skrzypiec nie posiadający strun.
http://www.stumpffiddle.net/ |
|
 |
|
Flet prosty – (hiszp.
flauta, wł. fiauto, niem.
Flöte, Fleite, fr. flûte douce)
albo inaczej aerofon wargowy dziobowy...
Najstarsze przdstawienie fletu prostego pochodzi
z rejonu Francji z XIw. A najstarszy egzemplarz
muzealny z Niemiec z XIIw. W odróżnieniu od
wcześniejszych piszczałek, chodzi o instrumenty
z ustaloną skalą i 9 otworach. Pierwsze traktaty
przedstawiające opalcowanie fletu prostego to "Musica
getutscht" Sebastiana Virdnunga z 1511r.,
oraz Opera institulata Fontegara
Silvestro di Ganassi z 1535r. Najlepiej brzmią
te wykonane z drewna gruszy. |
|
 |
|
Drumla – kuty ze stali instrument zwany mylnie
żydowską harfą (Jew's harp przekręcone od
jaw harp).
Znany od wieków od Europy przez Azję, Indochiny po
Alaskę. Nasz egzemplarz pochodzi z Ukrainy. |
|
|
|
|
