 |
SALTARELLO
Skoczny taniec ludowy z okolic
Naples we Włoszech. Tańczony w parach. Pochodzi z
pierwszej połowy XIVw, pierwszy raz wspomniany w
manuskrypcie Tuscan z 1390r. Z czasem stał się tańcem dworskim.
Znany również jako Alta Danza w Hiszpanii, Pas de
Brabant we Francji i Quadernaria w Niemczech.
Rękopis przechowywany jest w Bibliotece Brytyjskiej.
|
|
 |
NUTY |
 |
ŹRÓDŁO |
|
|
SŁOMA
Inny tytuł to Słoma-siano. Taniec
bretoński
Branle De Champaigne tańczony w kole a kończony korowodem. Pochodzenie może być
datowane na wczesne średniowiecze, jednak kroki
ewoluowały, przyjmując formę bardziej dworską. W
Polsce spopularyzowany dzięki nagraniom grupy Open
Folk (płyta "Branle" z 1995r). Nazwa podobno jest mylna, bo powstała od przezwiska
jednego z muzyków - Jerzego "Słomy" Słomińskiego.
|
|
|
|
NUTY |
|
|
|
|
MOTYLE
W Polsce znany także jako Motylki. Starofrancuski taniec,
będący przodkiem późniejszego dworskiego allemande.
Tańczone są dwie wersje: wolna i
szybka. Sama melodia znana jest z 4tej płyty zespołu
Open Folk z 1993r. Na płycie tytuły utworów są cytatami
z poematów, a ten opatrzony jest takim: "Podniosły
Się Wnet Głosy Pogodnej Radości. Drżące Harfy Dzwoniły
Weselem. Dokoła Zastawiono Ucztę, Na Uciesze Noc
Upływała. Trzy Dni Radowaliśmy Się Nad Pobitymi I
Zwoływaliśmy Jastrzębie Z Niebios. Przybyły One Od
Wszystkich Wiatrów Na Ucztę Nad Wrogami."
|
|
|
|
NUTY |
|
|
|
|
PRACZKI
Taniec bretoński typu branle. Znany
także pod nazwami Washerwoman’s Branle i
Branle des Lavandières. Opis kroków i neumy z
melodią pochodzą z traktatu "Orchésographie" (1589r.)
autorstwa teoretyka tańca, pana Thoinota Arbeau. Charakterystyczny
jest flirt między parami tancerzy, gdzie panowie grożą paniom
palcem a panie stoją z rękami na biodrach. W Polsce
zyskał popularność dzięki nagraniu zespołu Open Folk z
1995r.
|
|
|
|
NUTY |
|
ŹRÓDŁO |
|
|
TANIEC WĘGIERSKI
Utwór
wykonywany przez inne zespoły
pod różnymi tytułami (np. Hungarian dance). Tak naprawdę jest to
bretoński taniec Kost Ar C'hoat z rodzaju ludowych tańców w
kręgu. Skąd zmyłka w nazwie? Jeszcze nie wiemy.
|
|
|
|
NUTY |
|
|
|
|
BELGIJSKI
Cover utworu t’Smidje (Kowal) z
1998r, wykonywanego przez współczesny belgijski zespół
Laïs. Tekst to śpiewana w języku niderlandzkim historia
kowala niezadowolonego ze swojego małżeństwa. Jednak w
różnych środowiskach melodia rozpowszechniona jest jako
tzw.
Belgijka czyTaniec Belgijski. Ten z
kolei swoje kroki zapożyczył od tańca znanego w Francji
jako Chapelloise a w Skandynawii jako Aleman's
marsj.
|
|
 |
SŁOWA |
 |
ORYGINAŁ |
|
|
DRUMUL DRACULI
Tytuł
w wolnym tłumaczeniu to Ścieżka
diabła. Taniec znany na terenach Mołdawii, Rumunii (Друмул Дракули)
i Węgier (Ördög útja). Pochodzi
właśnie od mniejszości Węgierskiej mieszkającej na
terenie Mołdawii.
|
|
|
|
NUTY |
|
|
|
|
MALTAŃSKI
Znany także jako Branle Maltese lub
Marazula. Taniec z
rodzaju branle, tańczony w kole. Według francuskiego
teoretyka tańca, Thoinota Arbeau
(1519-1595), został stworzony na Malcie na
okazję dworskiej maskarady. Z czasem rozpowszechnił się
na terenie Francji. Według opisu przy każdym powtórzeniu kroków
tancerze przyjmowali inny wyraz twarzy, wykonywali inne
gesty.
|
|
|
|
NUTY |
|
ŹRÓDŁO |
|
|
KENDER
Prawdopodobnie kroki do Kendera pochodzą z
czasów początku ruchu rekonstrukcji historycznej w
Polsce i zostały stworzone na podstawie innych tańców
przez grupę tańczącą z zamku Bolków. Sama melodia to
autorska kompozycja Karola Krusia, została rozpropagowana
dzięki nagraniu z repertuaru grupy White Garden z
1998r. Tytuł "Kender" pochodzi od pseudonimu jednej z
rekonstruktorek.
Muzyka: Karol Kruś
|
|
|
|
ORYGINAŁ |
|
|
|
|
SPECKNERIN
Inaczej Nonesuch. To melodia
wywodząca się z terenów Anglii. Pierwszy zapis nut i
figur tanecznych pochodzi z 1651r z traktatu
John'a Playforda p.t. "The
English Dancing Master". Choreografia obecnie widywana
na pokazach historycznych, zostala stworzona w Niemczech
w latach 70 XXw.
|
|
|
|
NUTY |
|
ŹRÓDŁO |
|
|
TANIEC NIEDŹWIEDZI
Ten taniec w zależności od regionu,
może nosić różne nazwy, Branse de L'ours, Polka de
L'ours, Pòlca der ós, l’Orso Balù (Francja),
Berendanz, Berenbranle, Bärentanz
(Niemcy), Berenbranle (Niderlandy), Il balli
del Urso, Danza del Oso, Danza’l Osu (Włochy),
Dança da Ursa (Portugalia)... Podobnie różne są
teorie na temat jego pochodzenia (wymieniając od
najbardziej nam hmm pasującej):
A) melodia to pozostałość po średniowicznych
niedźwiednikach, którzy między IX a XIII w szkolili do
tańca Pirenejskie niedżwiedzie i występowali z nimi na
targach Francuskich miast. Ewentualnie po kuglarzach,
którzy tańczyli w przebraniach niedźwiedzi, śpiewając
tekst o niedźwiedziu w języku oksytańskim.
B) jest to XIX-wieczny taniec ludowy z Bretonii /
Flamandii / Szampanii / Pirenejów / Prowansji / Asturii
/ Kornwalii...
C) jest to czyjś autorski wymysł muzyczny z lat 60'.
Przykładowo - nagranie z 1972r z zacytowaniem tej
melodii
link
D) jest to taniec pochodący z Polski / Czech / Rosji,
który do Francji przeniósł się w latach 60' wraz z falą
zainteresowania kulturą wschodniej Europy. A może nawet
związany pogańskimi obrzędami dotyczącymi wiosennego
przesilenia, gdzie niedźwiedź jest symbolem odchodzącej
zimy.
Jakakolwiek jest prawda, dziś Taniec niedźwiedzi wraz z
zestawem kroków, przeniósł się na grunt imprez
balfolkowych i średniowiecznych a my nie będziemy temu
przeszkadzać... a wręcz przeciwnie.
|
|
|
|
NUTY |
|
|
|
|
NAKON
Rapsod żałobny o postaci historycznej
znanej z kronik Ibrahima ibn Jakuba. Nakon to władca
grodu Garad i plemienia pomorskiego plemienia Słowian
zwanych Obodrytami. Zmarł ok. 966 prowadząc powstanie
przeciwko władzy Sasów. Słowa pieśni dopisaliśmy
inspirując się powieścią Anny Świrszczyńskiej „Arkona –
gród Świętowita” wydanej w 1978r.
|
|
|
|
SŁOWA |
|
ŹRÓDŁO |
|
|
WIECZNY OGIEŃ
Czyli filmowa Piosenka Jaskra lub Zapachniało powiewem jesieni
- ballada z tekstem
autorstwa Andrzeja Sapkowskiego i muzyką Grzegorza
Ciechowskiego. Utwór znany z opowiadania „Wieczny ogień”
pochodzącego z sagi „Miecz przeznaczenia” z 1994r oraz
filmu „Wiedźmin” z 2001r. W filmie utwór wykonany przez
Zbigniewa Zamachowskiego odgrywającego postać barda
Jaskra.
|
|
|
|
SŁOWA |
|
ORYGINAŁ |
|
|
PADA DESZCZYK
Tradycyjna pieśń ludowa ok. XVII
w, prawdopodobnie z okolic miejscowości
Rakowicze (pow. Augustowski) tuż przy granicy z
Białorusią. Naleciałością zza wschodniej granicy jest
wielogłos. W IV części "Dziadów" (1822) Mickiewicza,
pojawia się dwuwiersz wyjęty z tekstu piosenki: "Kto
miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, i noc ma spokojną,
i dzień nietęskliwy". Śpiewany jest przez Pustelnika
Gustawa z przypisem "pieśń gminna". Co ciekawe ten
dwuwiersz występuje w wielu innych pieśniach.
LIPKA
Ludowa pieśń znana na terenie Polski,
Czech, Moraw, Słowacji i Rusi. Polski tekst pieśni
pochodzi z Kobylina w Wielkopolsce, ale jego warianty
różnią się w zależności od regionu. Pierwsze wzmianki o
tym utworze pochodzą z XVIw.
|
|
|
|
NUTY |
|
SŁOWA |
|
|
IN TABERNA
Pieśń
pochodzi ze spisanego przez
zakonników w ok 1230r zbioru Carmina Burana (Codex
Buranus / Pieśni z Buren). Manuskrypt
zawierający 254 wiersze i pieśni, odnaleziono w 1803r w
niemieckim opactwie. Spisane zostały w języku
łacińskim, staroniemieckim i starofrancuskim. Wybrany utwór hmm…
biesiadny In
Taberna quando sumus (Pochwała karczmy),
przetłumaczyliśmy na język polski.
Co ciekawe strona 178, zawierająca tekst In Taberny jest
najbardziej zabrudzoną stroną manuskryptu.
BITWA
Cover utworu wykonywanego przez białoruski
zespół muzyki dawnej Stary Olsa (Стары Ольса). W
oryginale utwór Arsanskaja bitva (Аршанская
Бітва) jest przetłumaczonym z języka polskiego na
białoruski wierszowanym tekstem dotyczącym wydarzeń z
1514r, czyli bitwy sił Polsko-Litewskich przeciw
Moskalom. Opis pochodzi z
Kronika polska, litewska, zmudzka i wszystkiéj Rusi
autorstwa Macieja Stryjkowskiego z 1582r. W naszej wersji
utwór uczyniliśmy uniwersalną
pieśnią o średniowiecznej bitwie.
KOŁO JANA
Pieśń na okazję święta Nocy
Kupały. Wykorzystaliśmy jeden z najstarszych znanych
tekstów utworów ludowych - Pieśń sobótkowa znad
Narwii. Właściwie fragment, gdyż oryginał jest zlepkiem
kilku motywów tekstowych.
Oryginalna melodia nie zachowała się do dzisiejszych
czasów.
|
|
|
|
SŁOWA |
|
|
|
|
HERR MANNELIG
Średniowieczna szwedzka ballada z
XIw, opowiadająca historię górskiej trollicy, pragnącej
zostać człowiekiem. Wierzy ona, że stanie się tak, jeśli
zostanie żoną rycerza Manneliga. Ofiarowuje mu wspaniałe
dary – konie, miecz, młyn, pierścienie , lecz on
odmawia. Istnieje wiele wersji tej ballady opartych na
tej właśnie historii. Pokusiliśmy się o własne
tłumaczenie tekstu.
|
|
|
|
NUTY |
|
SŁOWA |
|
|
HELVEGEN
W tłumaczeniu Droga do Hel -
cover popularnego norweskiego zespołu Wardruna, znanago
m.in. z muzyki do serialu The Vikings. Utwór opowiada o
śmierci, zawiera cytaty z Eddy poetyckiej Hávamál
(Pieśń Najwyższego), mającej rodowód w X-wiecznej
Skandynawii.
Muzyka: Einar Kvitrafn Selvik z płyty
"Runaljod - Yggdrasil" (2013r)
|
|
|
|
SŁOWA |
|
ORYGINAŁ |
|
|
WILCZA ZAMIEĆ
Inaczej Pieśń Priscilli - ballada miłosna
pochodza z gry Wiedźmin 3: Dziki Gon
(2015r). Po sukcesie gry, utwór bardzo chętnie i
powszechnie coverowany na różne języki i style muzyczne.
Muzyka: Marcin Przybyłowicz, słowa: Aleksandra
Motyka
|
|
|
|
SŁOWA |
|
ORYGINAŁ |
|
|
OJ, SIADAJ, SIADAJ
Obrzędowa pieśń weselna,
która śpiewana była w czasie przenosin - wyjazdu panny młodej z
domu rodziców do domu pana młodego. Sama panna młoda
pozostawała w milczeniu, żegnając się z domem i rodziną.
Istnieje wiele wariantów pieśni pochodzących głównie z
północno-wschodniej części Polski. Opisane zostały przez
Oskara Kolberga a najstarsze nagranie audio sięga 1955r.
W wydanej w 1888r powieści "Nad Niemnem", Eliza
Orzeszkowa cytuje tą pieśń w scenie ślubu Cecylii.
Pieśń o podobnym tekście, ale innej melodii, możemy
znaleźć także u Kolberga.
VILLEMAN OG MANGHILD
Średniowieczna ballada z rodzaju Harpens Kraft
pochodząca ze Skandynawii - Norwegii, Szwecji ("Gudmund
og Signeliti“), Danii, Islandii ("Gautakvæði".
Najwcześniejszy z kilkuset wariantów tekstu, pochodzi z
Duńskiego manuskryptu z 1583r. Tekst opowiada o
bohaterze grającym na złotej harfie i jego narzeczonej
Manghild porwanej przez Trolla / utopca. Wykorzystaliśmy
fragment tej opowiesci, który przetłumaczyliśmy na język
Polski.
Więcej
|
|
|
|
NUTY |
|
SŁOWA |
|
|
ZORIUSZKA
Tytuł oryginału to Ой, зоря ты, зорюшка. Wielogłosowa pieśń rosyjska ropropagowana przez zespół
Piesnochorki (Песнохорки) z miasta Barnauł
(Барнаул) w regionie Autajskim, który to w latach 80'
spisał melodię od śpiewaczek z wsi Sibiryachikha
(Сибирячиха) w regionie Nowosybirskim. W swoich
początkach (XVIIw?) była to pieśń weselna śpiewana rano
w dniu ślubu. Wykonywały ją młode kobiety tańczące w
korowodzie. Oryginał ma 18 zwrotek przerywanych
charakterystycznym dla rosyjskiej tradycji zaśpiewem
luli-luli. Występujące popularne imiona
prawdopodobnie były podmieniane na okazję ślubu
konkretnej pary. Treść jest pełna symboliki związanej z
przekraczaniem stanu pańieńskiego. Jednocześnie odchodzi
stary i wstaje nowy dzień a para przechodzi po kładce
nad wodą. Równocześnie można interpretować to jako
wiosenną pieśń obrzedową, kiedy podczas przesilenia
wiosennego Jaryło pojmuje Marzannę i prowadzi ją przez
zaświaty.
Zoriuszkę połączyliśmy z Repasseado - melodią
tańca portugalskiego.
|
|
|
|
NUTY |
|
SŁOWA |
|
ŹRÓDŁO 1 |
|
ŹRÓDŁO 2 |
KOŁYSANKA PIASTOWSKA
Kower utworu napisanego przez Polski zespół Greenwood.
Pieśń została wydane w 2009r i sybko stała sie
rozpoznawalna w środowisku rekonstruktorów historycznych
powiązanych w wczesnym średniowieczem.
|
|
|
|
SŁOWA |
|
ORIGINAŁ |
|
|
KUPALINKA
Popularna pieśń białoruska
Купалінка, skomponowana w 1921r na potrzeby
musicalu "W noc Kupały" (На Купальле)
wystawianego z ogromnym sukcesem w Białoruskim Teatrze
Państwowym. Tekst bazował na tradycyjnej pieśni ludowej.
W czasach stalinowskich autorzy zostali aresztowani i
rozstrzelani a pieśń została określona jako folkowa
nieznanego autorstwa. Kupalinka stała się symbolem oporu
politycznego i prawdziwą patriotyczną "protest song" a
wykonywana była m.in na festiwalu Eurowizja czy przez
zespół Deep Purple. W naszej wersji pozwoliliśmy sobie
na luźne tłumaczenie tekstu na język polski a w
aranżacji wpletliśmy dodatkowo tradycyjną bretońską
melodię z tańca An Dro de la saint Partick,
której najbardziej znanym aranżerem jest hiszpański
muzyk Carlos Núñez Muñoz.
Muzyka: Władimir Terawski
(Uladzimier Teraŭski), tekst: Michał Czarot (Michaś
Čarot)
|
|
|
|
NUTY |
|
SŁOWA |
|
|
SKALMEJE
Cover duńskiego zespołu muzyki dawnej Krauka. Utwór
zaczerpnął tytuł od nazwy instrumentu dętego podobnego
do szałamai.
|
|
|
|
ORYGINAŁ |
|
|
|
|
MEMENTO
Akustyczny cover szwajcarskiego zespołu
folk-metalowego Eluveitie z albumu „Evocation I -The
Arcane Dominion” (2009r). Zespół wykonuje utwory w
języku Gaulish, z którego też zaczerpnęli swoją nazwę
pochodzącą od celtyckiego plemienia Helvetian.
Muzyka: Päde Kistler, Efrén López
|
|
|
|
ORYGINAŁ |
|
|
|
|
LAST OF THE WILDS
Akustyczny cover fińskiego
zespołu symphonic-metalowego Nightwish z albumu “Dark
Passion Play” (2007r). Istnieje wersja instrumentalna
oraz z fińskimi słowami ((Erämaan viimeinen),
opowiadająca o tęsknocie za pierwotnym krajobrazem
przyrody.
Muzyka: Toumas Holopainen
|
|
|
|
ORYGINAŁ |
|
|
|
|
DąbeczekPieśń wojów Bolesława Chrobrego
Ai Vis Lo Lop
Jeżeli ktoś z Was może uzupełnić naszą wiedzę na
temat pochodzenia wykonywanych utworów, będziemy
wdzięczni za kontakt i naprostowania.
Opublikowane utwory dostępne są na licencji CC BY-NC 4.0
|
|
|
